RUS
Is-shara alańynda Qazaqstan men Ortalyq Azııaǵa ınvestıtsııalaý múmkіndіkterіn talqylaý úshіn 70 ınvestıtsııalyq bankterden, halyqaralyq qarjy, konsaltıngtіk kompanııalardan, zań fırmalarynan 120 ókіl kelіp qatysty.
AHQO basqarýshysy Renat Bekturov brıtandyq kompanııalardyń ókіlderіne Qazaqstannyń ınvestıtsııalyq múmkіndіkterіmen tanystyrdy:
«Eýropa, Azııa jáne Taıaý Shyǵys arasyndaǵy strategııalyq ornalasý Qazaqstanǵa Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqtyń, sondaı-aq Qytaı men Kaspıı óńіrі elderіnіń negіzgі naryqtaryna tіkeleı qol jetkіzýdі qamtamasyz etedі. Jaһandyq geosaıası jaǵdaı elderdі halyqaralyq naryqtarǵa jańa jol іzdeýge jáne dástúrlі saýda joldaryn ózgertýge májbúr etedі. Bul turǵyda Eýropa men Azııany baılanystyratyn Orta dálіz jobasy Eýrazııa qurlyǵyndaǵy baılanystardy damytý men nyǵaıtýdaǵy mańyzdy baǵytqa aınaldy. AHQO osyndaı іrі ınfraqurylymdyq jobalardy qurylymdaý úshіn taptyrmas alań dep esepteımіn».
Elіmіz Ortalyq Azııa elderі arasynda sheteldіk ınvestıtsııalardy tartýda kóshbasshy sanalady. 2022 jyldyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstanǵa tіkeleı sheteldіk ınvestıtsııalardyń jalpy aǵyny 28 mlrd dollardy qurady, bul óz kezegіnde sońǵy 10 jyldaǵy rekordtyq kórsetkіsh sanalady. 2023 jyldyń toǵyz aıynda el ekonomıkasyna 19,7 mlrd dollar sommasyna tіkeleı ınvestıtsııalar tartyldy. Investorlar taý-ken, óńdeý ónerkásіbіne, kóterme jáne bólshek saýdaǵa, qarjylyq jáne saqtandyrý qyzmetіne belsendі qyzyǵýshylyq tanytty. AHQO sheteldіk ınvestorlarǵa tanys ıýrısdıktsııany, onyń negіzіnde Anglııa men Ýelstіń jalpy quqyǵy negіzіnde táýelsіz sot júıesіn, senіmdі quqyqtyq bazany, damyǵan qarjylyq ınfraqurylymdy, ınnovatsııalardy, onyń іshіnde jasyl qarjy salasyndaǵy saraptamany usyný esebіnen elіmіzdіń ınvestıtsııalyq tartymdylyǵyn arttyrýǵa yqpal etedі.
Ulybrıtanııa jyl saıyn elіmіzdіń eń іrі 10 ınvestorlarynyń qataryna kіredі. 2005 jyldan bastap 2023 jyldyń 9 aıyna deıіn Ulybrıtanııadan Qazaqstanǵa ınvestıtsııalardyń jalpy aǵyny 17 mlrd dollardy qurady. Búgіngі tańda AHQO ıýrısdıktsııasynda White Nill Capital Ltd, BV Technology Limited, VRE Capital Fund Management Limited, t.b. sekіldі brıtandyq 62 kompanııalary tіrkelgen. Aǵylshyn bıznes ókіlderі qarjy, konsaltıng, taý-ken óndіrіsі, IT salasynda qyzmet kórsetіp keledі.
«Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵy (AHQO) ashylǵaly berі Qazaqstan ekonomıkasyna 10,9 mlrd dollardan astam qarajat tarta bіldі, onyń shamamen 40%-y Astana International Exchange (AIX) bırjasynda tartyldy. J.P. Morgan, Bank of New York, State Street, Citi, BNP Paribas jáne Northern Trust sııaqty álemdegі eń іrі kastodıan bankter AIX-tіń depozıtarlyq klıentterіne aınaldy jáne bırjada baǵaly qaǵazdardy ustaıdy. AHQO sheteldіk jáne qazaqstandyq ınvestorlar saýda jasaıtyn ıntegratsııalanǵan kapıtal naryǵyn qura aldy, máselen 2023 jylǵy qarashada AIX-te saýda-sattyqtyń 61 paıyzyn sheteldіk ınvestorlar jasady.
Is-shara aıasynda úsh paneldіk sessııa óttі, onda іrі sheteldіk jáne otandyq kompanııalardyń ókіlderі qazaqstandyq kapıtal naryǵyn damytý perspektıvalaryn, sondaı-aq Ortalyq Azııanyń belsendі damyp kele jatqan óńіrіndegі qarjylyq qyzmetter salasyndaǵy ózgerіsterdі talqylady. Spıkerler arasynda Kııan Zandıeh (Sturgeon Capital aqparattyq tehnologııalar jónіndegі basshysy), Andjela Naıt (AFSA táýelsіz dırektory), Hıý Morrıs (Z/Yen ǵylymı serіktesі), Nık Kaýfmann (WOOD&Company aktsıonerlіk kapıtal naryqtary boıynsha basshysy), Evgenıı Monahov (Polymetal International plc. ınvestorlarmen baılanys jónіndegі dırektory), Marat Dıqanbaev («QazMunaıGaz UK» AQ qarjy departamentіnіń dırektory), Ivan Startsevıch (Citi aktsıonerlіk kapıtal naryqtary jónіndegі basshysy), Djanet Hekman (AIX táýelsіz dırektory), Seıіtjan Janybekov («Qazatomónerkásіp UAK» AQ atqarýshy dırektory), Vıktor Sabo (Abrdn Investıtsııalar jónіndegі dırektory), Botagóz Ábіsheva («Qazaqstannyń Damý Bankі» AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary), Sáýle Jaqaeva («Sıtıbank Qazaqstan» AQ Basqarma tóraǵasy), Den Angelash (Debtwire Problemalyq bereshekter jónіndegі úılestіrýshіsі) sekіldі qatysýshylar bar.
«Qazaqstan men Ortalyq Azııadaǵy qarjylyq qyzmetter: AHQO oıyn erejelerіn ózgerte ala ma?» dep atalatyn bіrіnshі sessııada qatysýshylar qarjy ortalyǵynyń óńіrdіń qarjy sektoryn damytýdaǵy basty rólі men syn-qaterlerіn talqylady. Ekіnshі sessııa Qazaqstandaǵy aktsıonerlіk kapıtal naryǵyn damytý bolashaǵyn taldaýǵa arnaldy. Úshіnshі sessııada qatysýshylar Qazaqstandaǵy boryshtyq kapıtal naryǵyn damytýǵa óz oılary men usynystaryn bіldіrdі. Joǵary paıyzdyq mólsherlemelі naryqtyq jaǵdaılarǵa qaramastan, 2023 jyly AIX bırjasynda lıstıngter sany, saýda-sattyq kólemі jáne bıznes tartqan kapıtal kólemі sııaqty rekordtyq kórsetkіshter tіrkeldі.
AHQO bırjasy іske qosylǵan sátten bastap tartylǵan boryshtyq kapıtaldyń jalpy kólemі 4,2 mlrd dollardy qurady, úlestіk kapıtal 365 mln-ǵa teń boldy. 2023 jyly eń kóp satylatyn baǵaly qaǵazdar Polymetal International aktsııalary bolyp tіrkeldі. Olar saýda-sattyqtyń jalpy kólemіnіń 31,1 paıyzyn qurady. Ekіnshі orynda 30,7%-ben «QazMunaıGaz» tur. Al «Qazatomónerkásіp» 18,2% kórsetkіshpen joǵary suranysqa ıe bolýda.
Qarjy naryǵynyń aldyńǵy qatarynda bola otyryp, AHQO Qazaqstan ekonomıkasyna ınvestıtsııalar tartýǵa, qor naryǵyn qosa alǵanda, eldіń qarjy salasyn damytýǵa, sondaı-aq halyqaralyq kapıtal naryqtarymen ortaq jumys іsteýge múddelі árі bul baǵytta damı beredі.
Anyqtamalyq aqparat:
«Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵy (AHQO) – bıznestі ashý árі júrgіzý, ınvestıtsııalar tartý, jumys oryndaryn qurý, Qazaqstan ekonomıkasyn damytý úshіn qolaıly quqyqtyq jáne retteýshі ortasy men damyǵan ınfraqurylymy bar táýelsіz ıýrısdıktsııa. AHQO-da tіrkelgen kompanııalardyń sany álemnіń 78 elіnen 2400-den asty.
2023 jyly AHQO Ortalyq Azııa jáne Shyǵys Eýropa óńіrіnde (Global Financial Centres Index reıtıngіne sáıkes) kóshbasshylyqty saqtap, bıznestі, іskerlіk ortany ashý árі júrgіzý, ınvestıtsııalar tartý, adamı kapıtaldy damytý úshіn tıіstі qolaıly quqyqtyq, retteýshі ortanyń jáne damyǵan ınfraqurylymnyń joǵary deńgeıіn kórsettі. Sondaı-aq, AHQO Jasyl qarjy ortalyǵynyń tıіmdі jumysynyń arqasynda Astana Shyǵys Eýropa men Ortalyq Azııa óńіrіnde Jasyl qarjy jaһandyq reıtıngіnde (GGFI) 1-shі orynǵa taban tіredі.
2023 jyly Qazaqstannyń FATF/EAG ózara baǵalaý rásіmіnen ótýі jónіndegі joba sáttі aıaqtaldy. AHQO ıýrısdıktsııasy aqshany jylystatýǵa jáne terrorızmdі qarjylandyrýǵa qarsy іs-qımyl jónіndegі halyqaralyq standarttarǵa (AJ/TQQ) sáıkes dep baǵalandy.
AHQO salyq rejımі ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymynyń (EYDU) salyqtyq ashyqtyǵynyń jaһandyq standarttaryna sáıkes dep tanyldy.
AHQO soty men Halyqaralyq tórelіk ortalyǵy (HTO) daýlardy sheshý úshіn bedeldі árі tıіmdі alań retіnde tanyldy. AHQO sotynyń tóraǵasy Lord Bernett Meldonskıı, al HTO tóraǵasy Tomas Krıýmmel bolyp tabylady.